Algemeen Nederlands
Welkom aan de kapel van de Woestijn. De Woestijn? Vreemde naam voor deze plek: geen zand, geen kamelen, geen bedoeïnen, geen oase…maar wel heel veel groen, huizen, velden… Waar komt de vreemde benaming De Woestijn dan wel vandaan?
Een wastine, een vastine is een oud Nederlands woord dat trekt op woestenij. Het betekende lang geleden: afgelegen plek, eenzame plaats ver van de bewoonde wereld.
Enkele honderden jaren geleden waren de Franse legers de baas in ons land. Ze maakten landkaarten van deze streek. Maar de Franse landmeters spraken enkel Frans. Ze brachten een tolk, een vertaler mee. Die vroeg aan de mensen die hier in de buurt woonden: "Hoe heet deze plek hier?" "Ah, "zeiden die mensen, "dat heet hier "De Vastèèn". En de tolk zei daarop: "Ah, ja, De Woestijn", in 't Frans is dat "Le Désert". En de Franse landmeters schreven op hun kaart "Désert". En toen vele jaren later die kaart hermaakt en vertaald werd, dan schreven ze op die plaats "Woestijn". En sindsdien heet die plek hier zo.
Dan blijft nog de vraag: Waarom staat er hier een kapel?
Wel, er is hier lang geleden iets gebeurd. Ik ge het jullie vertellen, maar ik ga dat doen in de taal die de mensen spraken toen dat gebeurd is. Die taal, die ouder is dan ons Nederlands, is het Gooiks dialect. Ons A.N. bestaat 300-400 jaar. Maar het Guuëks bestaat al meer dan 1000 jaar…
Guuëks
Op nen dag liêp iê nen érder mei z'n kuure skôpen en mei zèènn ond op de uuëgte ien deizn èùtoek va Guuëk, ket teigen Nèègenbos.
't Was zoumer én 't zonneke skein. Den érder stont ien 't loemer onder nen buuëm te loenken noeë z'n skôpen da knabbeln oeën 't gés én oeën de strèùken.
Al mei ne kieë ziêt 'n oê da zèènn Dosje skèèper begienjtj te krabben in de jèèr, ien den bérm.
Ieëst pâzn aj dat 'n e konèèn of 'n rat gevonn â, moeë as 'n ketterbâ kwamp, dèèn zôg 'n dat zèènn ond e skuuë koupere krèùs èùt de grond gekrabd â!
Aj pakn da krèùs vast. 't Was e skuuë krèùs. Mei Onzieër op ze krèùs, Mariêja en Joannes oeën de vôet van da krèùs en gieël vanonder twieë ménsjken, ne man én 'n vraa, op uiln kniênn. En al mei ne kieë â onzen érder e gedacht. "Iek drôg da krèùs bâ de pastuuër va Guuëk", pâzn aj. A vroêg oeën zèè gebuûr oem op z'n skôpen te passen én mei da krèùs ien z'n érmen liêp 'n noeë Guuëk bâ de pastuuër. Viêr kieloumèèters vèè. Ien Strâland was nog gieën kérk… Aj was moejgeluuëpen as 'n oeën de pasterâ ien Guuëk kwamp. A vertéljn alles oeën de pastuuër. En de pastuuër zétjn 't krèùs ien de kérk. En den érder liêp noeë de Vastèèn bâ z'n skôpen.
Moeë 's anderndôsmérges kwamp de pastuuër ien de kérk én 't krèùs was wég! Niêvest niê te vénjn. En wétje woeë dat 't stont? Iê venèèr op de Vastèèn op de plosj woeë dat dânn ond et gevonn â. En den érder dreig et vedroem noeë de pastuuër. En 's anderndôsmérges was 't krèùs venèèr wég ien de kérk én venèèr iê op de Vastèèn. En da gebuirn zuuë drâ kieërn.
"Âh", zâ iêmantn, "naa weitek et, da krèùs wieljtj iê niê wég, da wieljtj op de Vastèèn blèèven". En ze baadn 'n kapélle op de Vastèèn, de kapélle van et Eèleg Krèùs. En wa bleik? 't Was 'n bezonder krèùs. 't Koest ménsjken geneizn. Va wèèd én zèèd kwamp er volk op bèèvoeët noeë de kapélle van de Vastèèn. En de paas ien Ruuëmen gaf ne voln afloeët oeën al wiê 't krèùs kwamp oeënbiedn. Doeë kwamp zuuëveil volk op af, dat er nen érbérg, 'n afspannienk nuuëdeg was. Da was de afspannienk van De Drâ Eizjiepn. (Dat és da skuuën èùs èùt 1642 op de Bruuselboeën. Ge zèèt er meskiên gepasseid mei den buus…)
't Volk kwamp noeë de kapélle oem bevradj te zèèn va ziektes ien èùs én ien de stal.
Loeëter wier iê sondôs més gedoeën vui de ménsjke van de Vastèèn én Strâland. Moe zuuë 'n onderd joeër gelein kreig Strâland z'n èège kérk.
Vandôg wéd ien de kapélle nog allieën kienjere geduupt en traamésse geviêd. En mei 't fieëst va Sienjtj Uubértes wérn iê de pjèère gewadj…