Artikel
ANGELE Manteau (87) is de belangrijkste literaire uitgever die Vlaanderen ooit kende. Zij stichtte in 1938 de uitgeverij die haar naam draagt en ging in 1971 werken voor Elsevier in Amsterdam. Bij haar debuteerden zowel Hugo Claus als Louis Paul Boon. Met talrijke belangrijke auteurs en culturele persoonlijkheden in binnen- en buitenland -- van Godfried Bomans over Françoise Sagan tot ere-hofmaarschalk Herman Liebaers -- onderhield zij een zakelijke en een persoonlijke correspondentie. In het Manteau-archief zitten ook ,,literaire accessoires´ ´ , zoals de foto die Jef Geeraerts haar stuurde van een meisje op wie hij verliefd was, of een haarlok-annex-commentaar van Gerard Reve.
Toen barones Manteau begin dit jaar van een huis in Gooik naar een flat in Erembodegem verhuisde, rees er een probleem van ruimte. Voor vele boeken en brieven moest een andere plaats worden gevonden. De unieke collectie gesigneerde boeken ging naar het antiquariaat Aioloz in Leiden, dat de boeken eerlang op een veiling aanbiedt. Aioloz bemiddelde ook voor de overdracht van het Manteau-archief aan de KB.
Hoewel het eerste deel (tot 1971) van haar archief in het AMVC in Antwerpen berust, koos Manteau deze keer voor Nederland. Het tweede deel (na 1971) gaat naar Den Haag: voornamelijk brieven van Nederlandse auteurs als Adriaan Roland Holst, Hannes Meinkema en Oscar van den Boogaard.
Op de vraag waarom zij haar collectie niet in Vlaanderen laat, antwoordt Angèle Manteau dat zij de professionele aanpak van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag verkiest boven de manier van werken van het AMVC. ,,Ik lust het AMVC niet.´ ´
Adjunct-conservator Leen Van Dijck van het AMVC betreurt de keuze van Manteau. ,,Van wrijvingen tussen het AMVC en mevrouw Manteau hebben wij geen weet. Integendeel: een paar jaar geleden heeft het AMVC zelfs bemiddeld om archiefstukken terug te bezorgen die bij haar biografe lagen.´ ´
,,Maar als mevrouw Manteau bedoelt dat het AMVC in Antwerpen minder middelen heeft om archieven te beheren dan de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, dan heeft ze volledig gelijk. Het AMVC heeft een bewaaropdracht voor het hele Vlaamse taalgebied, maar Vlaanderen weigert de gepaste financiële conclusies te trekken. Alleen de stad Antwerpen subsidieert het AMVC, van de Vlaamse Gemeenschap krijgen wij geen frank.´ ´
,,Wij moeten het dit jaar rooien met een aankoopbudget van 250.000 frank. Hier werken veertien mensen, minder dan de helft van de bezetting van sommige andere archieven met een vergelijkbare omvang.´ ´
,,Als wij de opeenvolgende Vlaamse ministers van Cultuur op die noodsituatie attent maken, antwoorden die dat zij wel geld vrij maken voor de archivering van het Vlaamse cultuurleven, want zij subsidiëren zowel een katholiek archief als een socialistisch enz... Wij vallen uit de boot omdat er op ons geen kleuretiket kleeft. Cultuur verwijst ons naar Onderwijs, en Onderwijs naar Wetenschapsbeleid, en Wetenschapsbeleid weer naar Onderwijs.´ ´
Volgens het persbureau Belga betreurt de Vlaamse minister van cultuur, Luc Martens, de beslissing van Angèle Manteau, ,,vooral in een periode waarin de Vlaamse overheid specifieke inspanningen doet voor het cultureel erfgoed.´ ´ Ondertussen vertrekken duizenden brieven van schrijvers, afschriften van Manteaus brieven, leesrapporten en manuscripten naar Den Haag. Voor altijd. Mark VLAEMINCK