Intro
Robert Van der Cruys (†), afkomstig uit Sint-Katharina-Lombeek, was actief in het plaatselijke dorpsleven en reeds meer dan 20 jaar lid van de cultuurraad met uitoefening van verschillende bestuursfuncties. Hij schreef reeds tientallen jaren cursiefjes over doodgewone dingen en reisverhalen zonder toeristische bedoelingen. Hij was promotor van de plaatselijke streektaal en eveneens auteur van "EJJE MAU VERSTUIN?", een boek over de streektaal van de fusiegemeente Ternat. Dit boek is een primeur voor Vlaanderen.
Guuëks
Een onwaarschijnlijk verhaal, goed voor een aflevering van "Witse".
"Joeng, 'k em nen boek geskreeven, en 'k zau vrieët gèèrn emmen da ge mee de veestellink van da werk in De Pleuter e weurreke komt plasseern. Ge kintj dui 't ieën en 't ander vertellen euver uu da wauilln klappen en ge lapt dui dein nog ewa moejlèkke weurrn tisken azoeë zélln de mensjken pauzn da ge ne graullèkke gelieëde zètj"
Mee da stoem tellefongsken est allemui begost.
"Bau juik, man, da guine'k vee au geirn duun begod, 'k em al van alle kantn oeëre stoeffen euver au en ik vinje kik au dein nog nen toffe pee oeëk"
Zoeë gezeit, zoeë geduin. Daune zuiterdag kwamp menne muit ooit Puimel mee zèn brommerken mee en vrieë vittès toegesteuven uin De Pleuter. De Pleuter, e grauffellek groeët battement wui da ze van alles duun da g'op en anner nie kintj meemuiken. In 't skoeë vloms nuume ze da "kultuur". Veel kul en wauineg tuur zou men noenkel Zjef attèt. De Walter, menne muit, was mee den brommer gekommen want zèn vrau moest 'n otto emmen vee mee ee uir te guin en ee kwaffuis dei woeint in Jeirn en da's wel ewa veir met de velo. En duibau eeje missangplie zou te rap verwezzeld zén mee daue wintj.
De Walter, guu op tauid, stekt zenn elm in da plastikke baksken da vanachter op zénn brommer gemonteed was en duut da vast vee alle zeekerèt mee de sleeter. Nau moejje wel weetn dan menne muit ne serjeeze kop èèt, de konkluuze es rap gemokt, dat es ne serjeezen plastikken bak vee zoeë nen elm in te krauigen. In zoeë nen elm zou onzn ont nog geirn in sluipe paus ek.
Tot ie es 't er niks spesjuils 't oemtauven. Menne muit duut da op 't zein ieël guut, drinkt nui dei veestellink en fles goeie muuzelwaain ooit, en zingt mee dei mann'n van da groepeken nog ooit volle best da lieken van daunn mee zénne vlieger da nog twieë of drau bollekes in zénne zak èèt mee.
De joeng au wel beleufd van op tauit toois te zauin, ze ginken, zén vrau en em, in n'achternuun nog ewa in eeln of werken en ze moeste s'uives nog nui de pensjekermes van de vetteruinn van de voetbal.
Nog en beis van Marleen, en nog nekieë vrieët bedankt vee daune skoeëne spietsj, en veel vauiven en zessen, ginke'n nost achter booitn, wui da zén brommerke stont. Rap zénn elm ooit daunn plastikken bak en voesj mee de koesj.
"Miljaar, ik ben mén sleeters kwauit !"
Attét nauig in de weir, as da me zén, emmen dui sebiet 't spel in ann gepakt. De Walter op zénne kop gezetj, maskien ginke zén sleeters ooit zen zakke valln, de géskant wui da zenn brommer stuit ooit gekamd en lèk as nen echtn em beginn 't onnervruigen.
"Ejje au sleeters nie in daune plastieken bak luite liggen en dat spel toegeduin zonner da ge de sleeters ooit gepakt étj ?"
"Nietj joeng, want da slot moet mee de sleeter vast geduin werrn."
"Uuveel sleeters inken dui dein wel uin ?"
'k Paus dat er gieëne cipier in 't gevang zoeveel sleeters uin zenn broeksband angen èèt as de Walter. En gieël litannie, sleeters van de veedee, 'd achterdee, 't ofpoetjn, de garaais, 't skeul, zénnen brommer,de koffer va zén meunekkau, de kas van zén skoeën boeken, dei koekendoeës mee 't potret van de keenink vee zén zwét geldj, de korna va zénne velo, en ja, 'k zou't nog vergeetn, de sleeter van daune plastieken bak wui da zénne groeëten elm in lau!
"Da kan nau toch nie, paus nekieë guu nui, wui ejje euveral gezeetn in de Pleuter ?"
Stappeke vee stappeke emmen euveral gezocht wui dat de Walter geweest was. In de klieëdkuimers achter 't zein, want z'emmen em dui nog ewa baugewerkt oem ewa convenuibel op te kommen.
Zelf tot op 't osjken, want a au en betjte last va zén dermen oemdat'n n'uivéd teveern ne gees au gedroenken da em nie guu was bekommen. Nieveranst iet te zien. Wel kwamp em oek tot de concluuse dat'n zén onnerlèfken oek verleure was.
"Jomme, nau wét da ie vrieët gekomplikkeed, as ge 't mau vruigt !"
Wau guit er nau iet zien in en bezwitj sluipléfken ?
Maskien wel iemand da op den tellevies nui "Fans" èèt gezien en dat da in zenne kop es gesleegen, nau moejje serreweurreg va niks nemieë stoem stuin!
't Enje ruit èèt den Bert van De Pleuter em nuir oois geviet.
Nieë nieë, a èèt em nie onner zénne rekker van zénne motto gestuiken mui a es mee n'otto van De Pleuter vervied.
Eupellek kommen dei sleeters ieveranst te veerskauin, wau kan er nau begot iet duun mee zoeë nen bos sleeters?
Maskien wét da sluiplefken in klaun stikskes gesneeën en in bokallekes geduin gelék as ze geduin emmen mee de brokskes aut da euverskeutn van de kastonjelèè uin 't gesticht va Loemek?
En nau komt den bloemekee, de "plot" van da oenwuirschauinllék veruil!
Monjdagmerged, nog nie guu wakker, krauigt Marleen, da skuip da alle ambetante zuikes mui moet oplossn, en telefongsken:
"Marleen, nou moejje iet weetn, 'k paus da dei sleeters van daune va Puimel in de sakosj va mijn vrau zittn !"
"Jomme, zejje gau wel zeeker, hoeveel sleeters angen der uin ?"
"Ne meniet 'k guin ze telln"
Gewoeën van op zén ann te telln, diedn da wel e poeësken.
"Drau ann en nen dooim, allè, ne pink want 't es mui e klaun sleeterke, en dui angt nog e madoljekke van d'auilegge Rita uin oeëk!"
"Miljaar, da es em, uu és da nau in godjsnuim meeglék a 'k ben er grat 't gat van in!. Bringt dei zoe rap meeglék nui de Pleuter, 'k zal em belln want de mensj was 't er pier nie guu van"
Tot ie mén veruil!
De rest da guine'k in ann geeven van dei sjaurels da "Witse" muiken.
En ikke, ik blijve'kik euver mee e gieël pak vruigen.
Wau éét dei sleeters in dei sjakosj gesteuken ?
Eét de Walter zelf da nie geduin ?
Emme ze da skuip van dei sjakosj willen en tetjn deisjtern?
Emme ze maskien eeje man willn ne kloeët aftrekken ?
Was eeje man zjaluus op de Walter?
Es 't er nog iemand annes op d'oeëgte?
'k Lig er begot wakker van. Vee de muikers va Witse wille'k wel nog de mensjken beskrauivn dei in da stik zélle meespeeln.
De Walter: op 't ieëste zicht nen brauven, attét in de weir oem de mensjken 't elpen. Pertang zén klaun deegnietoeëgkes zén toch nie grat te betreiven. Van tauit stoptn em ewa weg achter zénne buit.
De man da gebeldj èèt: rechter kan ne mensj nie zauin. Ne serjeeze persoeën da gieën vlieg zieër zou duun. Zé lèèvn lank èèt em de mensjken g'olpen vee op 't guu speur te blauivn. Mui ja, a kan begod oek vrieët guu conseir speeln, en da wiltj oek ewa zeggen. A èèt geneutn van en goei jeegd, es ieënegge juirn bau de kajotters geweest en 'k paus dat'n nog bau de krejuilen es geweest oeëk.
De vrau: en brauf skuip, ge zétj z'ons ieër geeven zonner biecht. De guudét zelf. E convenuibel mensj, e prompt madammeke, attét preuper ooitgebesteld en geirn onner de mensjn. Z'èèt wel en boentjn vee de Walter want in ee kas liggen al zijn pluitn.
Of éster nog iemand annes in da spelleke betrokken wui dammen zoeë drékt nie op pauzn??
Da gommen mui te weete kommen as da stik maskien vazzeleive ooitgezonne wét.
P.S. Vee de muikers va Witse: 'k moen dui niks vee emmen. 't Es auiln gejond !
"Joeng, 'k em nen boek geskreeven, en 'k zau vrieët gèèrn emmen da ge mee de veestellink van da werk in De Pleuter e weurreke komt plasseern. Ge kintj dui 't ieën en 't ander vertellen euver uu da wauilln klappen en ge lapt dui dein nog ewa moejlèkke weurrn tisken azoeë zélln de mensjken pauzn da ge ne graullèkke gelieëde zètj"
Mee da stoem tellefongsken est allemui begost.
"Bau juik, man, da guine'k vee au geirn duun begod, 'k em al van alle kantn oeëre stoeffen euver au en ik vinje kik au dein nog nen toffe pee oeëk"
Zoeë gezeit, zoeë geduin. Daune zuiterdag kwamp menne muit ooit Puimel mee zèn brommerken mee en vrieë vittès toegesteuven uin De Pleuter. De Pleuter, e grauffellek groeët battement wui da ze van alles duun da g'op en anner nie kintj meemuiken. In 't skoeë vloms nuume ze da "kultuur". Veel kul en wauineg tuur zou men noenkel Zjef attèt. De Walter, menne muit, was mee den brommer gekommen want zèn vrau moest 'n otto emmen vee mee ee uir te guin en ee kwaffuis dei woeint in Jeirn en da's wel ewa veir met de velo. En duibau eeje missangplie zou te rap verwezzeld zén mee daue wintj.
De Walter, guu op tauid, stekt zenn elm in da plastikke baksken da vanachter op zénn brommer gemonteed was en duut da vast vee alle zeekerèt mee de sleeter. Nau moejje wel weetn dan menne muit ne serjeeze kop èèt, de konkluuze es rap gemokt, dat es ne serjeezen plastikken bak vee zoeë nen elm in te krauigen. In zoeë nen elm zou onzn ont nog geirn in sluipe paus ek.
Tot ie es 't er niks spesjuils 't oemtauven. Menne muit duut da op 't zein ieël guut, drinkt nui dei veestellink en fles goeie muuzelwaain ooit, en zingt mee dei mann'n van da groepeken nog ooit volle best da lieken van daunn mee zénne vlieger da nog twieë of drau bollekes in zénne zak èèt mee.
De joeng au wel beleufd van op tauit toois te zauin, ze ginken, zén vrau en em, in n'achternuun nog ewa in eeln of werken en ze moeste s'uives nog nui de pensjekermes van de vetteruinn van de voetbal.
Nog en beis van Marleen, en nog nekieë vrieët bedankt vee daune skoeëne spietsj, en veel vauiven en zessen, ginke'n nost achter booitn, wui da zén brommerke stont. Rap zénn elm ooit daunn plastikken bak en voesj mee de koesj.
"Miljaar, ik ben mén sleeters kwauit !"
Attét nauig in de weir, as da me zén, emmen dui sebiet 't spel in ann gepakt. De Walter op zénne kop gezetj, maskien ginke zén sleeters ooit zen zakke valln, de géskant wui da zenn brommer stuit ooit gekamd en lèk as nen echtn em beginn 't onnervruigen.
"Ejje au sleeters nie in daune plastieken bak luite liggen en dat spel toegeduin zonner da ge de sleeters ooit gepakt étj ?"
"Nietj joeng, want da slot moet mee de sleeter vast geduin werrn."
"Uuveel sleeters inken dui dein wel uin ?"
'k Paus dat er gieëne cipier in 't gevang zoeveel sleeters uin zenn broeksband angen èèt as de Walter. En gieël litannie, sleeters van de veedee, 'd achterdee, 't ofpoetjn, de garaais, 't skeul, zénnen brommer,de koffer va zén meunekkau, de kas van zén skoeën boeken, dei koekendoeës mee 't potret van de keenink vee zén zwét geldj, de korna va zénne velo, en ja, 'k zou't nog vergeetn, de sleeter van daune plastieken bak wui da zénne groeëten elm in lau!
"Da kan nau toch nie, paus nekieë guu nui, wui ejje euveral gezeetn in de Pleuter ?"
Stappeke vee stappeke emmen euveral gezocht wui dat de Walter geweest was. In de klieëdkuimers achter 't zein, want z'emmen em dui nog ewa baugewerkt oem ewa convenuibel op te kommen.
Zelf tot op 't osjken, want a au en betjte last va zén dermen oemdat'n n'uivéd teveern ne gees au gedroenken da em nie guu was bekommen. Nieveranst iet te zien. Wel kwamp em oek tot de concluuse dat'n zén onnerlèfken oek verleure was.
"Jomme, nau wét da ie vrieët gekomplikkeed, as ge 't mau vruigt !"
Wau guit er nau iet zien in en bezwitj sluipléfken ?
Maskien wel iemand da op den tellevies nui "Fans" èèt gezien en dat da in zenne kop es gesleegen, nau moejje serreweurreg va niks nemieë stoem stuin!
't Enje ruit èèt den Bert van De Pleuter em nuir oois geviet.
Nieë nieë, a èèt em nie onner zénne rekker van zénne motto gestuiken mui a es mee n'otto van De Pleuter vervied.
Eupellek kommen dei sleeters ieveranst te veerskauin, wau kan er nau begot iet duun mee zoeë nen bos sleeters?
Maskien wét da sluiplefken in klaun stikskes gesneeën en in bokallekes geduin gelék as ze geduin emmen mee de brokskes aut da euverskeutn van de kastonjelèè uin 't gesticht va Loemek?
En nau komt den bloemekee, de "plot" van da oenwuirschauinllék veruil!
Monjdagmerged, nog nie guu wakker, krauigt Marleen, da skuip da alle ambetante zuikes mui moet oplossn, en telefongsken:
"Marleen, nou moejje iet weetn, 'k paus da dei sleeters van daune va Puimel in de sakosj va mijn vrau zittn !"
"Jomme, zejje gau wel zeeker, hoeveel sleeters angen der uin ?"
"Ne meniet 'k guin ze telln"
Gewoeën van op zén ann te telln, diedn da wel e poeësken.
"Drau ann en nen dooim, allè, ne pink want 't es mui e klaun sleeterke, en dui angt nog e madoljekke van d'auilegge Rita uin oeëk!"
"Miljaar, da es em, uu és da nau in godjsnuim meeglék a 'k ben er grat 't gat van in!. Bringt dei zoe rap meeglék nui de Pleuter, 'k zal em belln want de mensj was 't er pier nie guu van"
Tot ie mén veruil!
De rest da guine'k in ann geeven van dei sjaurels da "Witse" muiken.
En ikke, ik blijve'kik euver mee e gieël pak vruigen.
Wau éét dei sleeters in dei sjakosj gesteuken ?
Eét de Walter zelf da nie geduin ?
Emme ze da skuip van dei sjakosj willen en tetjn deisjtern?
Emme ze maskien eeje man willn ne kloeët aftrekken ?
Was eeje man zjaluus op de Walter?
Es 't er nog iemand annes op d'oeëgte?
'k Lig er begot wakker van. Vee de muikers va Witse wille'k wel nog de mensjken beskrauivn dei in da stik zélle meespeeln.
De Walter: op 't ieëste zicht nen brauven, attét in de weir oem de mensjken 't elpen. Pertang zén klaun deegnietoeëgkes zén toch nie grat te betreiven. Van tauit stoptn em ewa weg achter zénne buit.
De man da gebeldj èèt: rechter kan ne mensj nie zauin. Ne serjeeze persoeën da gieën vlieg zieër zou duun. Zé lèèvn lank èèt em de mensjken g'olpen vee op 't guu speur te blauivn. Mui ja, a kan begod oek vrieët guu conseir speeln, en da wiltj oek ewa zeggen. A èèt geneutn van en goei jeegd, es ieënegge juirn bau de kajotters geweest en 'k paus dat'n nog bau de krejuilen es geweest oeëk.
De vrau: en brauf skuip, ge zétj z'ons ieër geeven zonner biecht. De guudét zelf. E convenuibel mensj, e prompt madammeke, attét preuper ooitgebesteld en geirn onner de mensjn. Z'èèt wel en boentjn vee de Walter want in ee kas liggen al zijn pluitn.
Of éster nog iemand annes in da spelleke betrokken wui dammen zoeë drékt nie op pauzn??
Da gommen mui te weete kommen as da stik maskien vazzeleive ooitgezonne wét.
P.S. Vee de muikers va Witse: 'k moen dui niks vee emmen. 't Es auiln gejond !